Historia burgundzkiego winiarstwa sięga starożytności. Jednakże dopiero w średniowieczu mnisi zakonów cystersów z Citeaux i benedyktynów z Cluny rozwijają uprawę winorośli i produkcję wina, tworząc podwaliny dla rozkwitu winiarstwa we Francji i w całej Europie. Podobnie jak w Bordeaux, wino stało się ważnym źródłem bogactwa mieszkańców Burgundii.

Clos de Vougeot, fot. Hechettevin – dawny klasztor i winnica cystersów, od 1945 roku siedziba Confrérie des Chevaliers du Tastevin (Bractwa Kawalerów Tastevin)

Winnice Burgundii zajmują ponad 26 000 hektarów i rozciągają się na długości 200 kilometrów, od Auxerre na północy do Mâcon na południu. Roczna produkcja sięga około 1,5 miliona hektolitrów wina (200 milionów butelek), z czego 50 % jest przeznaczone na eksport.

Ponad 100 wyznaczonych obszarów winnic oznacza swoje wina świadectwem pochodzenia AOC/AOP –Appellation d’Origine Contrôlée/ Appellation d’Origine Protegée (Kontrolowane/Chronione Oznaczenie Pochodzenia). Winnice są stosunkowo niewielkie- np. słynna La Romanée zajmuje zaledwie 0,8 hektara, a pochodzące z niej wino jest jednym z najdroższych na świecie.

Ź: Le Figarovin

Burgundzkie wina powstają z jednolitych odmian – czerwone z Pinot Noir, natomiast białe wino z odmiany Chardonnay. Ponadto, wytrawne białe wino wytwarza się także z odmiany Alogoté. W niewielkich ilościach uprawiana jest odmiana Gamay, szczególnie popularna w sąsiednim Beaujolais.

Od lewej: Pinot Noir, Chardonnay, Aligoté

Pinot Noir tworzy wina czerwone, owocowe o smakach czerwonych owoców, zwłaszcza wiśni, o sporej kwasowości lecz łagodnych taninach. Sprawia to, że wino w konsumpcji wydaje się delikatne i niezbyt silne. Najlepsze roczniki mają duży potencjał starzenia. Wino doskonale pasuje do wszelkich dań z mięs białych i łagodnych mięs czerwonych, także do dań z jagnięciny.

Chardonnay to odmiana, z której powstają białe wina „łatwe” w konsumpcji. Stąd popularność tego szczepu na całym świecie. Jednak właściwości wina z Chardonnay zależą od regionu uprawy winorośli. Ogólnie wino z tej odmiany jest owocowe, o zapachach białych kwiatów, niekiedy nutach świeżego masła i miodu, o dobrej kwasowości. Dobrze pasuje do dań z drobiu i delikatnych ryb (sola, flądra, miętus), do skorupiaków a także do wielu serów.

Aligoté daje wino wytrawne o sporej kwasowości. Francuzi dodają do niego słodkiego likieru z czarnej porzeczki – Cassis z Dijon, tworząc popularny aperitif Kir.

Cały region winiarski Burgundii jest podzielony na pięć charakterystycznych podregionów

Chablis, wysunięty najdalej na północ , w okolicach miasta Auxerre,  słynie z win białych, powstających z odmiany Chardonnay. Wina uszeregowane są w czterech kategoriach jakościowych i cenowych – od najbardziej popularnego Chablis do coraz wyższej klasy Petit Chablis, Chablis Premier Cru i klasy najwyższej Chablis Grand Cru. Niewielki wyłom w dominacji Chardonnay uczynili winiarze z okolic małej miejscowości Saint Bris les Vinieux, którzy uprawiają odmianę Sauvignin Blanc i wytwarzają z niej dobra wina.

Côte des Niuts rozciąga się w kierunku południowym, począwszy od stolicy Burgundii – Dijon, aż do miejscowości Beaune. Tutaj, na bazie winogron Pinot Noir, powstają znakomite wina czerwone, takie jak Gevrey-Chambertin, Niuts-Saint-Georges, Morey-Saint-Georges, Vosne –Rmonaée, Vougeot, Fixin i wiele innych.

Masteczko Nuits Saint George otoczone winnicami, fot.maisonjaffelin.com

Côte de Beaune obejmuje winnice położone na łagodnych pagórkach wokół miejscowości Beaune , szczycące się renomą  wielkich i drogich win białych, takich jak na przykład Corton –Charlemengne, Montrachet, Chassagne-Montrachet, Meursault oraz świetnych win czerwonych Pommard czy Volnay.

Winnice regionu Beaune, fot.beaunetourisme.com

Côte Chalonnaise oraz Mâconnais to podregiony położone najbardziej na południu , w kierunku miast Chalon-sur-Saône i dalej Mâcon. Pierwszy z nich znany jest z owocowych win czerwonych, zwłaszcza ze znakomitych  Mercurey, natomiast w Mâconnais  powstają wysokiej jakości wina białe, takie jak Saint-Véran oraz Pouilly-Fuissé i Pouilly – Loché.

Winnice regionu Mâconnais ,Fot.totalwine.com

Klasyfikacja i oznaczenia win burgundzkich

Wina burgundzkie posiadają cztery rodzaje Kontrolowanych/ Chronionych Oznaczeń Pochodzenia AOC/AOP- Appellation d’Origine Controllée/ Appellation d’Origine Prtotegée.

Wina regionalne: wytwarzane w całym regionie Bourgogne, jak np. Bourgogne Passetoutgrain, Bourgogone Aligoté, Crémant de Bourgogone.

Wina gminne (village): powstające na wyznaczonym terenie danej gminy, np. Côte de Beaune Village, Côte de Nuits-Village, Mâcon Village.

Premier Cru (Pierwsze Wino): wino wysokiej jakości pochodzące z ściśle wyznaczonych winnic i działek, jak np. AOC Aloxe-Corton 1 er Cru Clos du Chapitre , AOC Gevrey-Chambertin 1 er Cru  Clos Saint-Jacques, AOC Vosne-Romanée 1 er Cru – Domaine Lupé  Cholet. W sumie na 28 obszarach AOC jest sklasyfikowanych ponad 500 win Premier Cru.

Grands Crus (Wielkie Wina): wino najwyższej jakości, wywarzane w 33 winnicach, których wina mają prawo oznaczać swoje wina mianem Grand Cru. Większość z nich dotyczy win czerwonych i znajduje się w podregionie Côtes des Nuits, np. Clos des Lambreys, Chapelle Chamberin czy słynne La Tâche . Wśród białych Grands Crus należy wymienić m.in. Puligny-Montrachet oraz Chassegne-Montrachet w podregionie Côte de Beaune w a także Chablis Grand Cru w podregionie Chablis.

Koncepcja terroir

Kategorie i klasy win burgundzkich są ściśle powiązane z koncepcją terroir, czyli charakterem miejsca lokalizacji winnicy oraz tradycji winiarskich. Z każdego terroir otrzymuje się wino o odmiennych cechach-kolorze, smaku, zapachu, mocy, zdolności do starzenia. Często w skład posiadłości wchodzą parcele, określane w Burgundii jako climats, położone w różnych miejscach a nawet gminach, charakteryzujące się odmiennymi warunkami glebowymi, mikroklimatu, ekspozycją w stosunku do słońca, itp. Dlatego wino pochodzące z dwóch sąsiednich działek, obsadzonych tym samym szczepem Pinot Noir, nie będzie identyczne, bowiem działki różnią się nieco np. innym nachyleniem terenu do słońca lub specyficznym podejściem winiarza do prowadzenia winnicy.

O ile wina posiadające oznaczenia regionalne i gminne (village) charakteryzują się dobrą jakością, o tyle wina oznaczone jako Premier Cru i Grand Cru są winami o wysokiej i najwyższej jakości, a także o wysokich cenach.

Najwięcej produkuje się win popularnych. Około 88% całej produkcji stanowią wina  regionalne i lokalne, oznaczona jako AOC Bourgogne oraz Village.  Wina wysokiej jakości AOC Bourgogne Premier Cru to zaledwie 10%, natomiast najlepsze wielkie wina Grands Crus to marginalne 2% całej produkcji. Ukształtowany historycznie prestiż, niewielka podaż i duży popyt na całym świecie na wina burgundzkie tłumaczy, dlaczego ich ceny  są wysokie.