Do codziennej diety warto włączyć winogrona zwłaszcza, że są dostępne prawie przez cały rok. Obok walorów smakowych, winogrona mają wiele składników korzystnych dla naszego zdrowia i kondycji. Na świecie produkuje się rocznie około 78 milionów ton winogron, więcej aniżeli bananów, pomarańczy czy jabłek.
Winogrona – najwięksi producenci
Prawie 45 milionów ton (57%) winogron przeznacza się na produkcję wina, 28 milionów ton (36%) do bezpośredniej konsumpcji oraz około 5,5 milionów ton (7%) na rodzynki. Największymi producentami winogron są:
- Chiny (12 milionów ton),
- Włochy (9 milionów ton),
- USA (7 milionów ton),
- Hiszpania (7 milionów ton),
- Francja (6 milionów ton),
- Turcja (4 milionów ton),
- Indie (3 milionów ton),
- Iran (1,7 milionów ton),
- Egipt (1,5 milionów ton).
Natomiast w produkcji winogron stołowych przodują Chiny (9,7 milionów ton) wyprzedzając Turcję (2 milionów ton), Indie (2 milionów ton) oraz Iran (1,7milionów ton). Z kolei najwięcej rodzynek powstaje w Turcji, USA, Iranie oraz RPA.
Winogrona i ich prozdrowotne właściwości
Winogrona mają wiele witamin i utleniaczy – polifenoli – które podczas procesu maceracji, zwłaszcza przy produkcji wina czerwonego, przedostają się do wina. Podobnie, podczas spożywania świeżych winogron, dobroczynne składniki zawarte w skórce, pestkach i soku przedostają się do naszego organizmu.
Obok licznych polifenoli winogrona zawierają witaminy, głownie K oraz z grupy B. Są także źródłem błonnika, a ich wartość energetyczna jest niska. Największa koncentracja tych składników znajduje się w skórce i pestkach, natomiast w soku są cukry i kwasy, głownie winowy i jabłkowy. Już w starożytności winogrona były stosowane do leczenie wielu chorób. W starożytnym Egipcie sok z winogron był używany do leczenia skóry i oczu. Pokruszone winogrona dodawano do słodkiego wina stosując je do leczenia wielu dolegliwości i chorób:
- mdłości,
- zaparć,
- choroby wątroby,
- cholery.
Przeciwutleniacze
Większość polifenoli w winogronach stanowią flawanoidy, które są skutecznymi przeciwutleniaczami, przeciwdziałając ubytkowi cząsteczek tlenu w komórkach. Zapobiegają działaniu wolnych rodników, które uszkadzają i zakłócają działanie komórek. Winogrona mają znane przeciwutleniacze, takie jak witamina C i mangan, a także mniej znane jak beta-karoten i resweratrol, który ma także właściwości przeciwzapalne.
”Resweratrol ogranicza kalorie, wpływa na metabolizm, poprawia insulino-odporność, obniża cukier w osoczu i wzmacnia działanie mitochondriów”
Wordlwide Congress on Medicinal and Fragnant Vegetation Report.
Choroby serca
Polifenole wspomagają prawidłowe funkcjonowanie serca, głównie poprzez zwiększenie poziomu HDL, tzw. dobrego cholesterolu. Journal of Nutrition wskazuje, że polifenole w winogronach zmniejszają ryzyko arteriosklerozy. Uznaje się, że są to jedne z najsilniejszych przeciwutleniaczy zawartych w żywności. W szczególności rolę pełni resweratrol, którego duża zawartość w czerwonych winogronach i winie jest jednym z czynników wyjaśniających tzw. francuski paradoks.
Z kolei błonnik w winogronach pomaga obniżyć LDL, zły cholesterol. Proces trawienia potrzebuje kwasów żółciowych, wytwarzanych częściowo przez cholesterol LDL. Poprawa trawienia sprawia, że wątroba wyciąga cholesterol LDL z krwi i wytwarza dodatkowe kwasy żółciowe, obniżając tym samym ilość złego cholesterolu. Dodatkowo, zawarta w winogronach rutyna ogranicza białko związanego z zakrzepami, co może zmniejszać ryzyko zawału serca i udaru.
Cukrzyca
Liczne badania wskazują, że winogrona mogą zapobiegać cukrzycy. Przebadano tysiące młodych kobiet w okresie 20 lat ich życia. Stwierdzono, że duże spożycie całych owoców, zwłaszcza winogron, jabłek i borówki amerykańskiej było silnie skorelowane ze spadkiem zachorowania na cukrzycę typu drugiego. Natomiast związek konsumpcji soków owocowych z cukrzycą był słabszy. Dzieje się tak dlatego, że korzystny dla zdrowia resweratrol ułatwiający tolerancję cukru znajduje się głównie w skórkach owoców.
Trawienie
Błonnik zawarty w winogronach ułatwia procesy trawienne. Kubek winogron dostarcza dziennie 5% błonnika. Połączony w diecie z innymi, bogatymi w błonnik produktami sprawia, że trawienie pokarmów przebiega prawidłowo, zmniejszając ryzyko powstawania hemoroidów i zapalenia uchyłków.
Rak
Antyoksydanty w winogronach mogą przeciwdziałać rozwojowi komórek rakowych, raka piersi, wątroby czy białaczki. Badania cytowane w Journal of Nutrition 2009 wskazują, że winogrona i produkty z nich powstające są doskonałym źródłem różnych czynników przeciw rakowych. Szczególny potencjał chroniący przed rakiem jelita grubego wykazuje resweratrol (Frontiers in Bioscience 2011)
Winogrona – niebezpieczeństwo konsumpcji
Wprawdzie najwięcej witamin jest w skórce winogrona, jednak może ona zawierać także składniki szkodliwe. W celu ochrony winorośli i winogron przed licznymi chorobami stosuje się często środki chemiczne, niekiedy z rodziny pestycydów. Pod tym względem winogrona są umieszczane wysoko na liście owoców pryskanych substancjami chemicznymi. Dlatego, przy zakupie winogron należy na to zwracać uwagę. Najlepiej kupować winogrona BIO z winnic o uprawie biologicznej, gdzie nie stosuje się chemicznych środków ochrony roślin – niestety, takie winogrona są droższe.
Więcej na temat zdrowotnych efektów winogrona i wina znajdziesz w książce “Przewodnik po Świecie Wina“:
