Pinot Noir – jedna z najstarszych odmian winorośli na świecie – pochodzi z Burgundii. Obecnie występuje na pięciu kontynentach, głównie w winnicach o chłodnym i umiarkowanym klimacie. Z pewnością zasługuje na uwagę amatorów wina.
Doskonałą okazją do poznania tej emblematycznej odmiany jest międzynarodowy dzień Pinot Noir – obchodzony 18 sierpnia.
Wino z tych winogron ma złożoną, bogatą owocową budowę, a – dzięki kwasowości – dobry potencjał starzenia. Posiada kolor umiarkowanej, dość jasnej czerwieni. W młodym winie dominują nuty czerwonych owoców, ale wraz z wiekiem rozwijają się w kierunku czarnej porzeczki, truskawek i wiśni. Pojawiają się także nuty kwiatowe – fiołek, róża piwonia, oraz delikatne przyprawy (cynamon, pieprz). Garbniki są zawsze bardzo delikatne, czasem trochę „chrupiące”.
Winogrona Pinot Noir, iDealwine.
Pinot Noir – wspaniały burgund
Pinot Noir uważany jest za ojca nieomal wszystkich czerwonych odmian winorośli. Wiadomo, że był uprawiany przez Galów już w czasach najazdu rzymskiego, a jego kolebką jest Burgundia. Stał się główną, burgundzką odmianą czerwoną w 1395 roku, kiedy Filip II Śmiały (książę Burgundii) zakazał uprawy Gamay – będącej wówczas popularną odmianą winorośli uprawianą w regionie. Tym samym promował właśnie tę odmianę, którą uważał za odmianę wyższej jakości. W ten sposób Pinot Noir stał się emblematyczną, czerwoną odmianą winorośli Burgundii, z której powstają prestiżowe – wysokiej jakości oraz o wysokiej cenie – wina, cenione na całym świecie, jak. np. Musigny, Chambertin, Richebourg, Romanée-Conti….
Winnice Pinot Noir w Chambolle-Musigny, Wikipedia.
Wina z tej odmiany pochodzą głównie z regionów Côtes de Nuits i Côtes de Beaune. Te pierwsze mają silniejszą strukturę, choć z wyjątkiem Chambolle-Musigny. Te drugie są bardziej delikatne – z wyjątkiem win AOC Pmmard, w których wyraźnie odznaczają się taniny. Z kolei wina z Côte Chalonnaise są łatwiejsze w konsumpcji, zwłaszcza kiedy są młode.
Cechy burgundzkich Pinot Noir – co warto wiedzieć?
Co warto wiedzieć o odmianie i na jakie cechy należy zwracać szczególną uwagę? Przede wszystkim:
- Kolor: ciemna odmiana winogron z czerwonym sokiem.
- Krótka historia: odmiana winogron kojarzona z prestiżowymi winnicami Burgundii, z których pochodzą najbardziej znane wina na świecie.
- Charakterystyczne aromaty: czerwonych owoców (wiśnia), które w winach z najlepszych winnic ustępują miejsca owocowym nutom czarnej porzeczki, truskawki, aromatom kwiatowym (fiołek, róża, piwonia), korzennym (pieprz, cynamon) i pochodzącym ze starzenia w beczce (dym, kakao, palona kawa). W przypadku Wielkich Pinot Noir, które osiągnęły pełną dojrzałość, wina oferują bardzo wyrafinowany bukiet, uwalniający subtelne aromaty dziczyzny, skóry, przypraw lub runa leśnego.
- Inne cechy organoleptyczne: wina o rubinowo – czerwonym kolorze, mniej lub bardziej jasne. Na podniebieniu wina charakteryzują się taninową strukturą, ale dobrze wymieszaną, aby nie zniekształcić ich lekkiej i owocowej konsystencji.
- Prestiżowe posiadłości: Domaine de la Romanée-Conti, Domaine Leroy, Domaine Henri Jayer (Vosne-Roamnée), Domaine Armand Rousseau (Chambertin), Domaine Joseph Drouhin (Musigny), Domaine Georges Roumier (Bonnes-Mares), Domaine Jacques-Frédéric Mugnier (Musigny) Domaine de Vogüé (Musigny).
Odmiana w winnicach na całym świecie
Pinot Noir spotkamy w winnicach na całym świecie, gdzie zajmuje ponad 116 000 hektarów. Z winogron powstaje głównie wino czerwone, lecz – winogrona winifikowane bez maceracji – dają także wino białe o charakterystycznym rubinowym kolorze. Wprawdzie Pinot Noir lubi klimat umiarkowany i chłodny, ma jednak dużą zdolność do adaptacji w różnych lokalizacjach. Jednocześnie odmiana jest delikatna i kapryśna w uprawie, a także wrażliwa na choroby.
W Europie odmianę spotkamy we Francji, w Niemczech, Austrii, Szwajcarii oraz we Włoszech
- We Francji, najwięcej tych winogron jest w Burgundii, gdzie zajmuje prawie 30% całego areału winnic. Pinot Noir uprawiany jest także w regionach Jury, Alzacji oraz Szampanii, gdzie stanowi dodatek przy produkcji szampana różowego.
- W Niemczech odmiana, zwana Blauburgunder, jest najważniejszą odmianą czerwoną i zajmuje około 12 000 hektarów winnic, zwłaszcza w regionach Badenii, Pfalz, Rheinhessen, Württemberg. Natomiast wielkie Pinot Noir – znane jako Spatburgunder – pochodzi z cieplejszego regionu Ahr i odznacza się aromatami owoców – zwłaszcza śliwki. W Austrii nazywany jest schwarcer burgunder, w nawiązaniu do burgundzkiego pochodzenia.
- We Włoszech Pinot Noir/ Pino Nero zadomowił się w regionach północnych, w Piemoncie oraz Górnej Adydze. Północnowłoski Pino Nero ma podobne ziemiste nuty jak we Francji, lecz jest ciemniejsze, nieco bardziej dojrzałe i złożone.
Pinot Noir w krajach Nowego Świata
Do krajów Nowego Świata winiarskiego Pinot Noir dotarł z Europy. Wraz zakonnikami oraz imigrantami, którzy przybywali do Stanów Zjednoczonych, Chile, Argentyny, Australii czy Nowej Zelandii i zakładali tam winnice obsadzając je europejskimi odmianami vitis vinifera.
Największe obszary odmiany zajmuje w USA – około 29 500 hektarów winnic, głównie w stanie Oregon oraz Kalifornii. W innych krajach areał winnic tej odmiany jest mniejszy, choć liczony w tysiącach hektarów – Nowa Zelandia 4300 ha, Australia 3500 ha, Chile 2800 ha, Argentyna 1800 ha.
- Stany Zjednoczone Ameryki – szybko zyskał popularność w Ameryce, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych, dokąd przywędrował z europejskimi osadnikami. Największe jego uprawy znajdują się w Oregonie, gdzie klimat jest chłodniejszy.
Oregon – winnice w Willamette Valley, Wikipedia.
W Kalifornii winnice Pinot Noir znajdują się na wybrzeżu Sonoma, w Santa Barbara. Występuje także w stanie Waszyngton, szczególnie w Dolinie Kolumbii. W cieplej Kalifornii Pinot Noir daje wina o aromatach wiśni i malin. Niektóre dojrzewają w beczkach z dębu francuskiego nabierając waniliowego smaku. Z kolei wina z chłodniejszego Oregonu mają lekki smak owocowy – od żurawiny, granatu po wiśnię.
- Chile – Pinot Noir na Rapa Niu – w Chile winorośle Pinot Noir uprawiane są w centralnych dolinach Andów. Znanym producentem wina z tej odmiany jest największa chilijska firma winiarska Concha y Toro. Klasyfikacja regionów winiarskich aktualizowana jest co kilka lat. Ostatnio do regionów oznaczonych pochodzeniem wina – DO Denominación de Origen – włączono Rapa Niu. Czyli Wyspę Wielkanocną, która od 1888 roku należy do Chile.
Rapa Nui – Wyspa Wielkanocna, Plaża Tonariki z szeregiem rzeźb Moai, Wikipedia.
Wprawdzie subtropikalny klimat nie stwarza optymalnych warunków dla rozwoju winiarstwa, jednak uprawa winorośli odmiany Moscatel znana jest na wyspie od XIX wieku. Do rozwoju winnic i produkcji wina przyczynili się dwaj winiarze – Alvaro Arriagada i Fernando Almeda – obsadzając swoje winnice odmianami Pinot Noir i Chardonnay.
- Australia, Nowa Zelandia – z osadnikami z Europy Pinot Noir zawędrował także do Australii i Nowej Zelandii. W Australii pierwsze winorośle zasadzono już w XVII wieku w rejonie Nowej Południowej Walii, a do upowszechnienia odmiany przyczynił się Szkot James Busby. Dzisiaj wino z Pinot Noir produkowane jest głównie w trzech regionach: Półwyspie Mornington, Tasmanii i Dolinie Yarra. W innych miejscach temperatury są zbyt wysokie.
W Nowej Zelandii historia jest bardzo podobna. W 1838 roku biskup Pompallier, francuski misjonarz, sprowadził do Nowej Zelandii odmiany francuskie, które następnie naśladowali w winnicach inni współbracia, szczególnie w regionie Hawke’s Bay.
Na wyspie Pinot Noir znajduje najlepsze warunki w południowym regionie Central Otago oraz Malborough, zwłaszcza w Cloudy Bay i dolinie Wariau, gdzie odmiana Pinot Noir obsadzonych jest około 5000 hektarów.
- Region Central Otago – jest to region bardzo zróżnicowany, otoczony górami, z wieloma jeziorami i głębokimi przełomami rzek. Chłodny klimat oraz gleby pochodzenia lodowcowego sprawiają, że panują tutaj świetne warunki dla rozwoju Pinot Noir
W tym górzystym regionie rozpościerają się winnice położone na najbardziej wysuniętym na południe skrawku świata. W wysokich górach winnice zajmują obszary w dolinach, na wysokości 200 – 400 metrów. Kontynentalny klimat regionu charakteryzują gorące i suche lata oraz chłodne zimy. Duże różnice temperatur pomiędzy porami roku, a także między dniem i nocą sprzyjają produkcji wina o intensywnym zapachu i głębokim kolorze.
Winnice Central Otago, fot. Cenraloragopinonoir.ltd.
Na ogólnym obszarze prawie 2000 hektarów winnic Pinot Noir zajmuje 1500 hektarów. Wina mają smak wiśni i przypraw, a na finiszu nuty przypominające colę.
- Od europejskiego Pinot Noir po południowoafrykańskie Pinotage – w Afryce Południowej szczep pojawił się w w 1688 roku wraz z francuskimi hugenotami, którzy sprowadzili swoje techniki winiarskie i i rozwinęli uprawę winorośli. Oryginalną odmianą w Afryce Południowej jest Pinotage. Stworzył ją Profesor Abraham Perold w 1925 roku z połączenia Pinot Noir i Cinsault. Perold chciał wydobyć łagodność Noira i połączyć ją z bardziej krzepkim i wytrzymałym Cinsault.
Pierwsze sadzonki posadzono na eksperymentalnej farmie w Stallenbosch i zapomniano o tym. Kiedy dwa lata później studenci uniwersytetu czyścili teren, wykładowca Charlie Niehaus zauważył sadzonki winorośli i uratował je
Prestiżowym producentem wina Pinotage jest Kanonkop Wine Estate.
Dzisiaj Pinotage to dominująca, czerwona odmiana winogron w Afryce Południowej. Nazwę można łatwo rozpoznać – Pinot wzięto z Pinot Noir, natomiast Cinsault był w tych czasach znany jako Hermitage. Stąd końcówka “age”, jaką dodał Perold i powstało Pinotage.
Ten post ma jeden komentarz
Dziękuje za trochę historii o winoroślach Pinot Noir, parę ciekawych faktów można się dowiedzieć