Prezentując ostatnio na YouTube regiony i wina Argentyny wskazywałem na różnice cech słynnych win Malbec, jakie związane są z regionem i położeniem winnicy. Cechy wina – jego aromaty, smak, budowa – zależą nie tylko od rodzaju winogron z których powstało. Zależą także od klimatu i ziemi: od temperatury powietrza, naświetlenia, zawartości azotu i nawodnienia miejsca, gdzie posadzone są winorośle i dojrzewają winogrona… czyli zależą od terroir.
Terroir – co to jest?
Terroir jest koncepcją charakterystyczną dla winiarstwa francuskiego i stanowi podstawę klasyfikacji win we Francji – jest często przyjmowana przez winiarzy w innych krajach.
Słowo terroir w języku francuskim odnosi się do ziemi, gruntu, przeznaczonej na działalność rolniczą, do której zalicza się uprawę winorośli. Określenie sentir le terroir (czuć, odczuwać ziemię) oznacza “wskazywać” (zdradzać) swoje pochodzenie, wskazywać zalety i wady swojego miejsca pochodzenia.
O wyjątkowych cechach terroir stanowi zespół czynników, z których najważniejsze to:
- ziemia, jej rodzaj (skład gleby) i położenie w terenie (nachylenie terenu oraz położenie w stosunku do słońca);
- mikroklimat (ilość i okres opadów, wahania temperatury, kierunki wiatrów i napływu wilgotności z przepływających niedaleko winnicy rzek lub pobliskich wód oceanu);
- terroir to także winiarz z jego umiejętnościami i pasją – uprawiający winnicę z zamiłowania i wkładający swoją miłość i duszę w wytwarzane wino, umiejętnie wydobywający z winogron najlepsze smaki i aromaty.
Argentyński terroir
Argentyna słynie z doskonałych win wytwarzanych z odmiany Malbec. Wprawdzie Malbec jest uprawiany w całym kraju, jednak jego centrum znajduje się w regionie Mendoza, w winnicach położonych wysoko w dolinach Andów.
Regiony winiarskie Argentyny i cechy wina Malbec
W zależności od regionu i terroir wino Malbec ma charakterystyczne właściwości:
- Salta, Cafayate – intensywne aromaty, łagodne taniny i kwasowość, nuty przypominających pieczona paprykę;
- La Rioja, Valle de Famatina – intensywny kolor, soczyste;
- San Juan – skoncentrowane, owocowe, delikatne taniny;
- Mendoza, Lujàn de Cuyo/ Maipu – soczyste w smaku, owocowe aromaty;
- Mendoza, Valle de Uco – intensywne zapachy, skoncentrowany kolor, okrągłe taniny, odpowiednia kwasowość;
- Mendoza, San Rafael – świeże, łagodne, eleganckie;
- Patagonia, San Patricio del Chañar/Alto Valle – świeże, łagodne, budowa mięsista.
Różne terroir winnicy Adrianna
Warunki określające terroir mogą różnić się także pomiędzy działkami jednej winnicy. Przykładem jest kultowa Winnica Adrianna, położona wysoko w andyjskiej dolinie Uco Valley – w regionie Mendoza. Winnicę założył w roku 1993 Nicolas Catena Zapata udowadniając, że z winogron dojrzewających na dużych wysokościach, w warunkach chłodnego klimatu, ubogiej gleby i dużego naświetlenia mogą powstawać doskonałe wina.
Winnica składa się z jedenastu działek obsadzonych Chardonnay (dwie działki) oraz odmianą Malbec (dziewięć działek). Parcele różnią się miedzy sobą – położone są na rożnych wysokościach i mają odmienne struktury ziemi. Różnica wysokości miedzy działkami 3 i 6 wynosi kilkadziesiąt metrów, z kolei gleba działki 6 jest kamienista, natomiast parceli 3. składa się z napływowych osadów o elementach wapiennych i dopiero głębiej jest kamienista.
Odmienne terroir działek sprawiają, że wina Malbec różnią się:
- wino River Malbec z działki szóstej ma jasny rubinowy kolor, aromaty owocowo-kwiatowe, w smaku soczyste, lekkie zrównoważone, delikatne taniny, mineralne nuty na finiszu;
- natomiast Malbec z parceli trzeciej ma kolor głębokiej purpury, aromaty śliwki, pieprzu, nuty wanilii, w smaku wino złożone i skoncentrowane, dojrzałe, ciemne owoce – śliwka, czarna porzeczka.
Burgundzkie terroir
W Burgundii kategorie win są ściśle powiązane z koncepcją terroir, czyli charakterem miejsca, lokalizacji winnicy oraz tradycji winiarskich. Z każdego terroir otrzymuje się wino o odmiennych cechach:
- kolorze,
- smaku,
- zapachu,
- mocy,
- zdolności do starzenia.
Często w skład posiadłości wchodzą parcele, określane w Burgundii jako climats, położone w różnych miejscach a nawet gminach, charakteryzujące się odmiennymi warunkami glebowymi, mikroklimatem, ekspozycją w stosunku do słońca i tak dalej.. Dlatego wino pochodzące z dwóch sąsiednich działek, obsadzonych tym samym szczepem Pinot Noir – nie będzie identyczne, bowiem działki różnią się nieco np. innym nachyleniem terenu do słońca lub specyficznym podejściem winiarza do prowadzenia winnicy. Nawet w ramach tej samej parceli wino może być różne.
Łagodne stoki winnic burgundzkich mają coraz większe nachylenie. Najlepsze wina pochodzą z górnych, najlepiej naświetlonych i nasłonecznionych, części parceli. Wino z dolnej części jest już inne i nie osiąga tak wysokiej jakości i ceny.
Jednym z ważnych elementów terroir jest struktura ziemi, na której rosną winorośle i dojrzewają winogrona. W poszukiwaniu składników odżywczych, minerałów i wody korzenie winorośli sięgają nawet 5-6 metrów w głąb ziemi. Dlatego znaczenie ma nie tylko wierzchnia warstwa gleby, lecz także warstwy położone głębiej.
Winnice u podnóża stoku położone są na glebie piaskowo – wapiennej. Stąd pochodzą wina oznaczone jako regionalne (appellations regionales). Wraz z przesuwaniem się w górę wzgórza zmienia się struktura gruntu. Pojawiają się warstwy lessowe, a wina pochodzące z tych obszarów maja oznaczenie jako gminne (appellations communales). Na najwyższej części stoku ziemia jest wzbogacona wapiennym kruszywem, gliną, wapieniem bogatym w elementy skalne czy nawet margle. W winnicach, działkach tutaj położonych powstają burgundy najwyższych klas – Premier Cru oraz Grand Cru.
