W XV-XVI wieku w pałacach królewskich i na dworach arystokracji oraz biskupów pito mocne, słodkie wina z Malagi, Cypru, Krety czy Węgier. Powodzeniem cieszyło się bardzo słodkie – korzenne – wino Hipokras (łac. vīnum Hippocraticum).
Czy Hipokrasa wynalazł Hipokrates?
Legenda głosi, że wino wynalazł Hipokrates (stąd jego nazwa). Nazwę wiąże się niekiedy z rękawem Hipokratesa, prymitywnym filtrem używanym przy wytwarzaniu hipokrasu. Hipokrates (460 -377 p.n.e.) z wyspy Kos – uznawany za ojca współczesnej medycyny – zalecał stosowanie okładów z wina na rany, a także picie wina dla poprawy nastroju.
Hipokrates uważał, że…
(…) przyczyny choroby związane są z tym, że ludzie zamartwiają się i są smutni. Wino poprawia nastrój.
Hipokrates.
Równocześnie zalecał jednak, aby wino pić z pewnym umiarem oraz bez przesady.
Średniowiecze – złoty okres Hipokrasa
Hipokras był popularnym napojem w średniowieczu. Pito go w królewskich pałacach, na dworach magnatów i biskupów – a także wśród szlachty.
Fanem tego wina był Franciszek I Walezjusz, król Francji w latach 1515-1547. Niektórzy arystokraci wypijali kilka butelek hipokrasu dziennie, a słynny średniowieczny poeta francuski Francois Villon (1432 – 1463) uważał je za napój wspaniały, który pije się w dni świąteczne, na koszt bogatych przyjaciół.
W średniowiecznym lecznictwie wino znane było pod nazwą piment lub claret. Hipokras ma dużą zawartość cukru – 200 gramów na litr, co czyni wino prawie syropem – który konserwuje je na wiele lat. W tamtych czasach wina nie butelkowano, a zamykane w beczkach dość szybko psuło się. Używanie do wina drogich przypraw – sprowadzanych z dalekich krajów – było oznaką bogactwa. Pozwalało także maskować felery natlenionego wina. Hipokras był także wykorzystywane w celach medycznych. W pałacach pito je jako aperitif dla pobudzenia apetytu lub po posiłku na trawienie.
W XVIII wieku Hipokras przestał być modny i jego konsumpcja zanikła. Dzisiaj jest jeszcze wytwarzany w niewielkich ilościach we Francji – służy jako aperitif oraz do sporządzania sosów.
Zrób Hipokrasa według receptury Taveillanta sprzed 700 lat
Do dzisiejszych czasów zachowało się kilka starych przepisów na sporządzenie hipokrasu. Wskazują one na różne proporcje cynamonu, imbiru, kardamonu , pieprzu – a w wersji bardziej wyszukanej muszkatelu czy bursztynu. Można powiedzieć, że jest to szlachetny przodek grzanego wina. Choć nie zawsze był grzany – tak jak według przepisu Taveillanta, kucharza królów francuskich w XIV wieku. Królewski kucharz gotował, piekł i przyprawiał nie tylko potrawy mięsne. Przygotowywał także napoje, które towarzyszyły posiłkom – w tym Hipokrasa.
Ci, którzy znają francuski niech spróbują odczytać recepturę w dawnym języku:
Pour faire une pinte d’ipocras, il fault troys treseaux synamome fine et pares, ung treseau de mesche ou deux qui veult, demy treseau de girofle et graine, de sucre fin six onces; et mettés en pouldre, et la fault toute mettre en ung couleur avec le vin, et le pot dessoubz, et le passés tant qu’il soit coulé, et tant plus est passé et mieux vault, mais que il ne soit esventé.
receptura
W dowolnym przekładzie na współczesny język francuski i dalej polski:
Aby zrobić około litr hipokrasu, należy rozgnieść 30 gramów cynamonu, 10 strąków kardamonu, 5 goździków. Ułóżcie przyprawy na delikatnym płótnie i dokładnie zmieszajcie. Nalejcie litr czerwonego wina z Burgundii do naczynia (dzbana), w którym znajduje się płótno z przyprawami. Dodajcie 180 gramów cukru i pozostawcie wszystko na godzinę lub dwie, próbując od czasu do czasu. Kiedy napój będzie Wam odpowiadał, wyjmijcie płótno i przefiltrujcie wino. Pijcie (z umiarem).
przekład receptury.
